دستورالعمل مراحل اجرای جوشکاری فورجینگ سر به سر میلگرد

انتخاب پیمانکار و اپراتور دارای صلاحیت برای اجرای جوش فورجینگ

انتخاب پیمانکار و اپراتور دارای صلاحیت برای اجرای جوش فورجینگ میلگرد سر به سر میلگرد از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا کیفیت نهایی اتصال به مهارت و تجربه آنها بستگی دارد. پیمانکار باید دارای گواهی ‌نامه ‌های معتبر و سابقه موفق در اجرای دستورالعمل جوشکاری فورجینگ باشد، همچنین اپراتور ها باید آموزش دیده و با روش فورجینگ میلگرد و نکات ایمنی کاملاً آشنا باشند. 
بهره‌ مندی از تیم تخصصی موجب رعایت دقیق استاندارد جوشکاری فورجینگ میلگرد و کاهش خطا های اجرایی در پروژه های فورجینگ می ‌شود. این انتخاب صحیح، تضمین‌ کننده استحکام و دوام سازه و کاهش هزینه ‌های ناشی از تعمیرات و دوباره‌ کاری است.

پیش نیازها و تجهیزات لازم برای اجرای جوشکاری فورجینگ میلگرد

آماده ‌سازی محل جوش:
- محل اجرای جوشکاری فورجینگ سر به سر میلگرد باید کاملا خشک، تمیز و عاری از هرگونه آلودگی باشد.
- از وجود رطوبت، گرد و غبار و چربی در محل اتصال جلوگیری شود.
آماده‌ سازی میلگرد ها: 
- دو سر میلگرد باید کاملا صاف و عمود بر محور میلگرد برش داده شوند.
- هیچ‌ گونه زنگ زدگی، آلودگی یا پوشش اضافی نباید در محل اتصال وجود داشته باشد.
- مراحل آماده‌ سازی میلگرد برای جوش فورجینگ شامل صاف کردن، تمیزکاری و تراز کردن است.
تنظیم دمای محیط: 
- دمای محیط باید در بازه مجاز باشد تا فرآیند دمای مناسب برای جوش فورجینگ به درستی انجام شود.
- در شرایط بسیار سرد یا گرم، نیاز به اتخاذ تدابیر خاص وجود دارد.
آموزش اپراتور: 
- اپراتور باید با دستورالعمل جوشکاری فورجینگ آشنا باشد.
- مهارت و تجربه در اجرای صحیح جوش، کیفیت اتصال را تضمین می‌ کند.
تجهیزات جوشکاری فورجینگ: 
برای اجرای صحیح و استاندارد روش فورجینگ میلگرد، تجهیزات زیر ضروری هستند:
دستگاه جوش فورجینگ:
- اصلی ‌ترین ابزار در فرآیند جوشکاری فورجینگ چیست، همین دستگاه است.
- این دستگاه با تولید گرمای متمرکز، دو سر میلگرد را تا نقطه نرم ‌شدگی رسانده و تحت فشار به هم متصل می‌ کند.
مولد برق یا ژنراتور:
- برای تأمین انرژی لازم در محل ‌های فاقد برق شهری به کار می‌ رود.
- به ویژه در پروژه‌ های عمرانی خارج از شهر، ضروری است.

گیره ‌های نگهدارنده میلگرد:
- میلگرد ها باید هنگام جوشکاری بدون هیچ حرکتی در محل اتصال نگه داشته شوند.
- پرس هیدرولیکی یا مکانیکی.
- برای وارد کردن فشار لازم در مرحله اتصال استفاده می ‌شود.
ابزارهای اندازه‌ گیری:
- شامل کولیس، گونیا، و خط‌ کش جهت بررسی کنترل کیفیت در جوش فورجینگ.
ابزار ایمنی: 
- کلاه ایمنی، دستکش نسوز، عینک محافظ و لباس مخصوص برای اجرای نکات ایمنی در حین جوش فورجینگ الزامی هستند.

مراحل اجرای جوشکاری فورجینگ سر به سر میلگرد

- آماده ‌سازی میلگرد ها: ابتدا سر میلگرد ها برش صاف و عمود زده می ‌شود. هرگونه آلودگی، زنگ زدگی یا روغن از سطح میلگرد ها پاک می ‌شود. این مرحله طبق مراحل آماده‌ سازی میلگرد برای جوش فورجینگ انجام می ‌شود.
- نصب میلگرد در گیره: میلگرد ها در گیره دستگاه جوش فورجینگ قرار داده می ‌شوند. تراز بودن و هم‌ محوری دو میلگرد بسیار مهم است تا اتصال سر به سر میلگرد به درستی انجام شود.
- پیش‌ گرمایش: دستگاه شروع به گرم‌ کردن دو سر میلگرد می‌ کند تا به دمای مناسب برای جوش فورجینگ برسد. دما معمولاً بین ۱۲۰۰ تا ۱۳۰۰ درجه سانتی ‌گراد تنظیم می ‌شود. پیش ‌گرمایش، مرحله ‌ای حساس برای کنترل کیفیت در جوش فورجینگ است.
- اعمال فشار: پس از رسیدن به دمای مناسب، با استفاده از پرس هیدرولیکی یا مکانیکی، دو میلگرد به هم فشار داده می‌ شوند. این فشار باعث درهم ‌رفتگی و ترکیب فلزات در محل اتصال می‌ شود.
- نگهداری در فشار: میلگرد ها باید چند ثانیه در همین وضعیت نگه داشته شوند تا اتصال کامل شکل گیرد. این مرحله، استحکام نهایی را تضمین می ‌کند و بخشی از استاندارد جوشکاری فورجینگ میلگرد است.
- خنک ‌کاری: بعد از جدا شدن فشار، اتصال ایجاد شده به صورت طبیعی خنک می ‌شود. استفاده از آب یا خنک‌کننده سریع مجاز نیست مگر در شرایط خاص طبق راهنمای کامل اجرای اتصال فورجینگ در میلگرد های ساختمانی.
- بازرسی و تست: محل جوش از نظر ظاهری بررسی می ‌شود. در صورت نیاز آزمایشات فورجینگ نظیر تست جوش فورجینگ میلگرد شامل تست کشش یا ضربه برای اطمینان از کیفیت اجرا انجام می ‌شود.

نکات ایمنی در اجرای جوشکاری فورجینگ میلگرد

- استفاده از تجهیزات ایمنی فردی: دستکش نسوز، عینک محافظ، لباس مقاوم در برابر حرارت و کلاه ایمنی از ملزومات کار با دستگاه فورجینگ است. استفاده از کفش ایمنی در محل اجرا الزامی است.
- آموزش کامل اپراتور: اپراتور باید با دستورالعمل جوشکاری فورجینگ و اصول ایمنی دستگاه آشنا باشد. اجرای روش فورجینگ میلگرد بدون دانش کافی، خطرات جدی به همراه دارد.
- بررسی سلامت دستگاه فورجینگ: پیش از شروع عملیات، وضعیت فنی تجهیزات جوشکاری فورجینگ مانند کابل ‌ها، ترانس‌ ها، گیره‌ ها و سیستم فشار بررسی شود. از نشتی روغن در بخش‌ های هیدرولیکی جلوگیری شود.
- کنترل دمای محیط و دستگاه: در هنگام افزایش بیش از حد دما، عملیات باید متوقف و دستگاه بررسی شود. رعایت دمای مناسب برای جوش فورجینگ برای جلوگیری از آتش‌ سوزی یا ذوب ناخواسته فلزات اهمیت دارد.

- حفاظت از محل کار: محیط اجرای جوشکاری باید عاری از مواد قابل اشتعال باشد. استفاده از پوشش ‌های نسوز برای جلوگیری از پراکندگی جرقه و حرارت توصیه می ‌شود.
- دور نگه داشتن افراد غیر مجاز: فقط افراد دارای مجوز و آموزش ‌دیده اجازه حضور در محدوده اجرای جوشکاری فورجینگ سر به سر میلگرد را دارند.
- تهویه مناسب فضا: در فضا های بسته باید تهویه مناسب برای خروج دود و بخارات ناشی از جوش تأمین شود.
- قطع جریان برق بعد از پایان کار: پس از پایان جوشکاری، دستگاه خاموش و جریان برق به طور کامل قطع گردد.

دستورالعمل جامع اجرای عملیات جوش فورجینگ سر به سر میلگرد

پیمانکار حقیقی یا حقوقی مجاز به اجرای جوش فورجینگ، ملزم به دارا بودن کلیه مدارک و شرایط زیر می ‌باشد:
- گواهینامه اپراتوری معتبر از مراکز فنی و حرفه‌ ای: گواهینامه باید شامل شماره سریال ردیابی، تاریخ صدور و انقضا، مهر برجسته یا هولوگرام، عکس اپراتور، نام و آدرس مؤسسه صادرکننده و پایه مجاز جوشکاری باشد. تنها اپراتور دارای این گواهینامه مجاز به اجرای جوش است. انجام عملیات توسط افراد غیر مجاز اکیداً ممنوع می ‌باشد.
- عضویت در انجمن صنفی جوشکاران فورجینگ: گواهینامه باید دارای شماره سریال، مهر رسمی انجمن و تاریخ اعتبار باشد. این مدرک نمایانگر سلامت عملکرد و صلاحیت اپراتور است.
- گواهی کالیبراسیون تجهیزات: این نوع گواهی باید توسط شرکت بازرسی فنی دارای صلاحیت در حوزه جوش فورجینگ صادر شود، و حاوی شماره سریال، تاریخ اعتبار، نام مالک تجهیزات و مهر و هولوگرام معتبر شرکت بازرسی.
- بیمه ‌نامه مسئولیت معتبر: بیمه ‌نامه باید به‌ صورت مجزا از کارفرما و کارگاه، توسط پیمانکار یا سرپرست تیم اخذ شده و مختص پوشش کامل خطرات عملیات جوش فورجینگ باشد.

مراحل اجرایی پروژه

استعلام از پیمانکاران واجد شرایط: اطلاعات زیر باید هنگام استعلام به‌ صورت دقیق به پیمانکار اعلام شود:
- سایز و تعداد میلگرد ها. 
- طول ریشه باقی ‌مانده. 
- نوع محل اجرای جوش (ستون، فونداسیون، پرتی، ریشه کوتاه). 
- موقعیت پروژه. 
- طول میلگرد های مورد جوش.
- شرایط خاص (مانند کار در ارتفاع). 
برای اطلاع از تعرفه خدمات، می ‌توانید به وب ‌سایت رسمی انجمن صنفی مراجعه فرمایید.
عقد قرارداد رسمی: پیمانکار با ارائه مدارک معتبر شامل گواهینامه اپراتوری، عضویت در انجمن صنفی، گواهی کالیبراسیون و بیمه‌ نامه اقدام به عقد قرارداد نماید. نمونه قرارداد رسمی قابل دانلود از سایت انجمن می ‌باشد.
تجهیز و انتقال ادوات: پس از دریافت پیش‌ پرداخت، پیمانکار موظف است یک روز قبل از آغاز پروژه، نسبت به انتقال کپسول‌ های اکسیژن و استیلن و سایر تجهیزات به محل پروژه اقدام نموده و در موقعیت ایمن مستقر نماید.
فرآیند اجرای عملیات: 
- تأمین برق و میلگرد خام بر عهده کارفرماست.
- آغاز عملیات با برشکاری، سپس جوشکاری طبق برنامه زمان ‌بندی مشترک خواهد بود.
- برشکاری حداکثر ۱۰۰ عدد در شرایط خشک (رطوبت < ۶۰٪) مجاز است. نگهداری میلگرد های برش ‌خورده در مجاورت رطوبت بیش از ۴ ساعت ممنوع است.
شرایط محیطی: دمای بالاتر از ۵ درجه سانتیگراد و وزش باد کمتر از ۵ کیلومتر در ساعت الزامی است. در صورت دمای کمتر، اقدامات لازم جهت رساندن به حد مجاز باید با تأیید بازرس انجام شود.
- سطح میلگرد قبل از جوش باید از چربی، زنگ‌ زدگی و سیمان پاکسازی گردد (حداقل ۱۰ سانتی ‌متر از ناحیه جوش).
-  پیش‌ گرم و پس‌ گرم لازم نیست. تنها پس از رفع گداختگی می ‌توان گیره‌ ها را باز کرد.
- در صورت بروز هرگونه نقص در جوش (نظیر قطع برق، افت فشار، عدم هم ‌محوری، شره زیاد و...)، محل جوش باید برش خورده و مجدداً جوشکاری گردد.

اتمام عملیات و تسویه: در پایان هر پارت، پیمانکار تجهیزات را جمع ‌آوری و محل را به کارفرما تحویل می ‌دهد. تسویه‌ حساب طبق توافق، در پایان آخرین روز کاری انجام خواهد شد.
تست آزمایشگاهی: در روز نخست، ۵ نمونه از هر سایز میلگرد جوش شده برای تست مخرب خمش انتخاب، نشانه ‌گذاری و به آزمایشگاه ارسال می ‌شود. هزینه ‌های مربوطه بر عهده کارفرماست. در صورت مردودی، اجرای پروژه متوقف و کلیه هزینه ‌ها به عهده پیمانکار خواهد بود.
الزامات ایمنی: پیمانکار موظف به تأمین کلیه تجهیزات ایمنی از جمله:
- لباس کتان با آستین بلند، کفش ایمنی پنجه فولادی، کمربند ایمنی، کلاه ایمنی، دستکش نخی، کپسول اطفا حریق، کیف کمک ‌های اولیه.
-  کارفرما موظف است از ورود افراد فاقد تجهیزات ایمنی جلوگیری نماید.
تعهدات طرفین: 
- کلیه مسئولیت ‌های فنی، کیفی و نتایج آزمایش ‌ها بر عهده پیمانکار است.
-  تأمین برق و میلگرد بر عهده کارفرما می ‌باشد.
موارد ممنوعه: 
- جوشکاری بدون گواهینامه معتبر. 
- استفاده از تجهیزات فاقد گواهی کالیبراسیون معتبر. 
- فعالیت بدون تجهیزات ایمنی. 

آزمون‌های کنترل کیفیت جوش فورجینگ

آزمون مخرب (DT): تنها آزمون قابل قبول، تست خمش ۹۰ درجه بر اساس استاندارد ملی ایران است.
آزمون غیرمخرب (NDT): تنها تست مجاز، تست التراسونیک فورجینگ با دستگاه دارای گواهی کالیبراسیون و اپراتور مجاز از انجمن صنفی می‌باشد.
گارانتی و تأییدیه کیفیت: شرکت بازرسی باید ضمانت ‌نامه کتبی صادر نماید که مستند به مدارک زیر باشد:
- گواهینامه اپراتوری.
- عضویت در انجمن صنفی.
- گواهی کالیبراسیون تجهیزات.
- شرکت صادرکننده باید تأییدیه صلاحیت از انجمن صنفی جوشکاران فورجینگ داشته باشد.
حل اختلاف: در صورت بروز اختلاف، ابتدا مذاکره مستقیم توصیه می‌گردد. در صورت عدم حصول نتیجه، موضوع فقط از طریق کمیته داوری انجمن صنفی شرکت ‌های بازرسی فنی و آزمایش ‌های غیر مخرب ایران مورد رسیدگی قرار گرفته و رأی صادره برای طرفین لازم‌ الاجرا خواهد بود. 

آزمایش ها و کنترل کیفیت جوش فورجینگ

هدف از کنترل کیفیت: کنترل کیفیت در اتصال سر به سر میلگرد به روش فورجینگ، با هدف اطمینان از موارد زیر انجام می شود: 
- استحکام مناسب اتصال.
- هم‌ راستایی دقیق میلگردها.
- رعایت کامل استاندارد جوشکاری فورجینگ میلگرد.
- جلوگیری از شکست یا ضعف در محل جوش. 
مراحل کنترل کیفیت در جوش فورجینگ: 
بازرسی چشمی: اولین و ساده‌ ترین مرحله از کنترل کیفیت است. در این مرحله، موارد زیر بررسی می‌ شوند:
- یکنواختی محل جوش.
-عدم وجود ترک، سوختگی یا برجستگی غیرعادی.
- تراز بودن میلگرد ها بعد از اتصال.
- این بررسی باید توسط نیروی متخصص و آموزش ‌دیده انجام شود.
اندازه‌ گیری ابعاد جوش:
- قطر محل جوش باید طبق جدول مشخصات استاندارد باشد.
- افزایش یا کاهش بیش از حد ضخامت نشان‌ دهنده نقص در مراحل جوشکاری فورجینگ میلگرد است.
تست کشش:
- یکی از معتبر ترین روش ‌ها برای ارزیابی کیفیت اتصال است.
- در این روش، نمونه جوش‌ شده در دستگاه کشش قرار می‌ گیرد تا مقاومت آن در برابر نیروی کششی سنجیده شود.
- محل شکست نباید در ناحیه جوش باشد.
تست خم:
- میلگرد جوش ‌شده تحت زاویه مشخصی خم می ‌شود تا انعطاف‌ پذیری و چسبندگی اتصال بررسی گردد.
- بروز ترک یا شکست در محل جوش نشانه ضعف در کیفیت اجراست.

تست التراسونیک: 
- روشی غیر مخرب برای بررسی داخلی محل جوش با استفاده از امواج فراصوت.
- مخصوص پروژه‌ هایی است که حساسیت بسیار بالایی دارند مانند پل ‌ها یا برج‌ های مرتفع.
بررسی بازرسی‌ های مستند شده: 
- تمامی نتایج باید مستند و در گزارش ‌های فنی ثبت شود.
- این اسناد در فرآیند کنترل کیفیت در جوش فورجینگ، به عنوان مرجع رسمی در مراحل تأیید نهایی پروژه محسوب می ‌شوند.
اهمیت کنترل کیفیت: اجرای صحیح و دقیق کنترل کیفیت دارای مزایای زیر است:
- از بروز خطا های ساختاری در پروژه جلوگیری می ‌کند. 
- تضمین‌ کننده طول عمر سازه است.
- بخشی ضروری از راهنمای کامل اجرای اتصال فورجینگ در میلگرد های ساختمانی محسوب می ‌شود. 

دریافت تاییدیه فنی و گارانتی اجرای جوش فورجینگ

برای دریافت تأییدیه فنی اجرای جوشکاری فورجینگ میلگرد، ابتدا باید تمامی مراحل طبق استاندارد جوشکاری فورجینگ میلگرد و دستورالعمل جوشکاری فورجینگ به دقت اجرا شود و نتایج کنترل کیفیت در جوش فورجینگ با موفقیت پشت سر گذاشته شود. پس از انجام تست ‌های معتبر مانند روش تست جوش فورجینگ میلگرد، گزارش‌ های فنی به مرجع ناظر تحویل داده می ‌شود. 
دریافت گارانتی اجرای جوش فورجینگ معمولاً منوط به ارائه مستندات کامل، تضمین کیفیت اتصال و تعهد به رفع نواقص احتمالی در مدت زمان مشخص است. این فرآیند تضمین می ‌کند که اتصال ‌ها مطابق با خواسته ‌های پروژه و استاندارد های ملی و بین ‌المللی انجام شده ‌اند. در نتیجه، اخذ تأییدیه و گارانتی، ضامن ایمنی و دوام سازه‌ های بتنی می ‌باشد.

اشتباهات رایج در اجرای جوش فورجینگ و راه های جلوگیری از آن

- برش ناصاف میلگرد ها: اگر سر میلگرد ها به صورت کاملا صاف و عمود بر محور برش داده نشوند، اتصال یکنواخت نخواهد بود. این موضوع باعث ضعف مکانیکی در محل اتصال می ‌شود.
- عدم تمیزکاری سطح میلگرد: وجود زنگ‌ زدگی، چربی یا گرد و غبار باعث کاهش کیفیت جوش می ‌شود. این آلودگی ‌ها مانع از ترکیب یکنواخت فلز در محل جوش می ‌شوند.
- عدم تنظیم دقیق دما: استفاده از دمای کمتر یا بیشتر از دمای مناسب برای جوش فورجینگ باعث کاهش استحکام اتصال می ‌شود. دمای پایین جوش ناقص ایجاد می‌ کند و دمای بالا موجب سوختگی سطحی میلگرد می ‌شود.
- اعمال فشار نامناسب: فشار زیاد یا کم هنگام اتصال موجب تغییر شکل یا عدم اتصال کامل میلگرد ها می ‌شود. این مورد یکی از رایج‌ ترین خطا ها در مراحل جوشکاری فورجینگ میلگرد است.
- عدم هم ‌راستایی میلگرد ها: در صورتی که میلگرد ها به درستی در دستگاه تنظیم نشوند، محل اتصال دچار پیچش یا خمیدگی خواهد شد. این مشکل در کنترل کیفیت در جوش فورجینگ به وضوح مشخص می ‌شود.
- عدم رعایت زمان نگهداری فشار: جدا کردن زود هنگام میلگرد ها پس از اعمال فشار باعث ناپایداری جوش می ‌شود. اتصال به طور کامل شکل نمی ‌گیرد و احتمال شکست در محل جوش افزایش می ‌یابد.
- عدم استفاده از اپراتور آموزش ‌دیده: اجرای جوش توسط افراد غیر متخصص، مهم ‌ترین عامل کاهش کیفیت و بروز نقص در روش فورجینگ میلگرد است.

راه های جلوگیری از اشتباه‌ هات:
- استفاده از ابزار دقیق برای برش میلگرد: به کارگیری دستگاه برش مکانیکی یا هیدرولیکی با تیغه ‌های تیز و دقیق. 
- تمیز کاری کامل سطح میلگرد پیش از جوشکاری: استفاده از برس سیمی، دستگاه سندبلاست یا مواد پاک ‌کننده استاندارد
- تنظیم دما مطابق با دستورالعمل سازنده دستگاه: رعایت کامل استاندارد جوشکاری فورجینگ میلگرد و کنترل با سنسور های دما.
- کالیبره کردن فشار دستگاه فورجینگ به صورت دوره‌ ای: بررسی و تنظیم فشار بر اساس مشخصات میلگرد و نوع پروژه.
- استفاده از گیره‌های تراز کننده: برای جلوگیری از انحراف در محور میلگرد ها در حین جوش. 
- رعایت زمان نگهداری فشار طبق استاندارد: استفاده از تایمر داخلی یا خارجی جهت کنترل دقیق زمان.
- آموزش کامل و دوره ‌ای اپراتور ها: آشنایی کامل با دستور العمل جوشکاری فورجینگ، نکات ایمنی در حین جوش فورجینگ و روش‌ های تست.

کاربرد های رایج جوشکاری فورجینگ در پروژه های عمرانی

- ساختمان‌ های بلند مرتبه: در سازه‌ های چند طبقه و برج ‌ها، به دلیل تراکم بالای میلگرد ها و نیاز به اتصال قوی، از جوشکاری فورجینگ سر به سر میلگرد استفاده می ‌شود. این روش باعث صرفه ‌جویی در فضای آرماتور بندی و افزایش ایمنی سازه می ‌شود.
- پل ‌های بتنی و بزرگراه‌ ها: در اجرای دال ‌های پل یا تیر های بتنی که به استحکام بالا نیاز دارند، روش فورجینگ میلگرد انتخاب اول مهندسان سازه است. مقاومت بالا در برابر بار های دینامیکی از مزایای کلیدی این روش است.
- تونل ‌ها و سازه ‌های زیر زمینی: در پروژه‌ های مترو، تونل‌ سازی و پارکینگ ‌های طبقاتی زیر زمینی، استفاده از اتصال سر به سر میلگرد به روش فورجینگ به دلیل فضای محدود و نیاز به مقاومت بالا، بسیار رایج است.
- سد سازی و پروژه ‌های هیدرولیکی: در سازه ‌هایی مانند سد، کانال‌ های آبی، دیواره‌ های حائل و مخازن آب، که نیاز به آب‌ بندی بالا و یکپارچگی سازه دارند، جوشکاری فورجینگ چیست پاسخی دقیق به این نیاز ها است.

- کارخانه ‌ها و سازه ‌های صنعتی سنگین: در اجرای فونداسیون ماشین ‌آلات سنگین و سازه ‌های صنعتی، فورجینگ میلگرد در ساختمان‌ سازی به عنوان یک روش مطمئن و پر قدرت شناخته می‌ شود.
- پروژه ‌های زیر بنایی و عمرانی ملی: در ساخت ایستگاه ‌های قطار، باند فرودگاه، نیروگاه‌ ها و پروژه ‌های کلان ملی، کاربرد جوش فورجینگ در پروژه‌ های عمرانی به عنوان بخشی از الزامات کیفی در طراحی لحاظ می ‌شود.