ضوابط جوش فورجینگ
جوش فورجینگ یکی از روش های مؤثر و مقاوم برای اتصال میلگردها در سازه های بتنی است. رعایت ضوابط فنی و استانداردهای ملی در این فرآیند، نقش کلیدی در تضمین کیفیت و ایمنی سازه ها ایفا می‌کند. بنابراین، توجه به تمامی مراحل آماده سازی، جوشکاری، بازرسی و ارزیابی برای اطمینان از عملکرد صحیح و ایمن وصله های جوشی ضروری است. همچنین، به دلیل پیچیدگی های این فرآیند، صلاحیت مجری عملیات و تجهیزات باید به دقت بررسی و تایید شود تا نتیجه ای پایدار و مقاوم در برابر نیروهای وارده حاصل شود. شایان ذکر است، فورجینگ کار باید اطلاعات لازم را در زمینه ضوابط جوش فورجینگ داشته باشد.
الزامات فنی و مقررات اجرایی جوش فورجینگ
بر اساس ابلاغیه کمیته تخصصی مبحث نهم مقررات ملی ساختمان، اجرای این روش باید منطبق با ویرایش پنجم مبحث نهم مقررات ملی ساختمان (۱۳۹۹) باشد. همچنین الزامات مربوط به خواص مکانیکی، پیش گرمایش و فرآیند جوش باید با استناد به استاندارد های ملی ایران به شماره های ۳۱۳۲ و ۱-۲۱۰۵۶ رعایت گردد. علاوه بر آن، کلیه اصول مرتبط با طراحی و کنترل اتصالات باید مطابق با مبحث دهم مقررات ملی ساختمان در نظر گرفته شوند.
شرایط لازم برای اجرای صحیح جوش فورجینگ
- استفاده از مناسب ترین مواد و دستگاه فورجینگ به منظور دستیابی به جوش فورجینگ با خواص مکانیکی قابل قبول.
- اعمال پیش گرمایش استاندارد و کنترل دقیق دما، فشار و زمان جوش.
- رعایت تناوب در وصله آرماتورها، حداکثر ۵۰ درصد میلگرد ها در یک مقطع و آن هم به صورت یک در میان.
- رعایت فاصله مجاز از مقاطع بحرانی و نواحی زلزله خیز طبق ضوابط مبحث نهم مقررات ملی ساختمان.
_11zon.jpg)
در سازه های با شکل پذیری ویژه یا متوسط، نباید وصله های جوش فورجینگ در مناطقی که تحت تأثیر نیرو های زلزله هستند یا احتمال تسلیم آرماتورها وجود دارد، اجرا شود. محل اجرا باید حداقل دو برابر ارتفاع مقطع از اتصال تیر به ستون فاصله داشته باشد.
مراحل کنترل کیفیت در جوش فورجینگ
کنترل کیفیت در جوش فورجینگ باید به صورت مرحله ای و با دقت انجام گیرد:
پیش از جوشکاری:
- بازرسی تجهیزات.
- تایید صلاحیت جوشکار.
- تهیه دستورالعمل جوش و تایید آن.
حین جوشکاری:
- کنترل دما، فشار و هماهنگی مراحل توسط ناظر فنی.
- استفاده از تجهیزات جوشکاری فورجینگ تأیید شده.
پس از جوشکاری:
- انجام آزمون های غیرمخرب (NDT) مانند آزمون التراسونیک و آزمون نفوذ.
- اجرای آزمون های مخرب شامل آزمون خمش و کشش میلگرد وصله شده مطابق با استاندارد.
- ارزیابی بر اساس استاندارد ملی ایران ۲۲۴۴۲ و در صورت نیاز استاندارد های JIS ژاپن (Z3120 و Z3881).
الزامات آزمایشگاهی و تاییدیه ها
برای اطمینان از کیفیت اتصالات، میلگردهای وصله شده باید تحت آزمایشات فورجینگ قرار گیرند. در این آزمون:
- در آزمون خمش، میلگرد باید بدون ترک خوردگی در ناحیه جوش باشد.
- در آزمون کشش، مقاومت اتصال باید حداقل ۱.۲۵ برابر تنش تسلیم مشخصه میلگرد باشد.
صلاحیت مجری عملیات جوش فورجینگ
برای انجام عملیات جوش فورجینگ، صلاحیت جوشکاران و تجهیزات مورد استفاده باید مورد تایید مراجع ذی صلاح قرار گیرد. این تایید صلاحیت ها شامل گواهی های مربوط به دستورالعمل جوشکاری و گواهینامه جوشکار است که باید قبل از شروع عملیات جوشکاری تهیه شوند. همچنین، استفاده از تجهیزات برشکاری ویژه با اره تنگستنی مخصوص دور پایین برای آماده سازی میلگردها الزامی است.
_11zon.jpg)
سوالات متداول
1. ضوابط اصلی جوش فورجینگ بر چه پایه ای استوار است؟
بر اساس استاندارد ACI 318، استاندارد ملی ایران 1791 و مبحث نهم مقررات ملی ساختمان.
2. آیا در ضوابط جوش فورجینگ نوع میلگرد اهمیت دارد؟
بله، فقط میلگردهای تمیز، بدون زنگ، بدون اپوکسی مجاز هستند.
3. در ضوابط اجرا چه شرایطی باید رعایت شود؟
اتصال دقیق، دستگاه کالیبره، اپراتور مجاز، شرایط محیطی کنترل شده
4. آیا در ضوابط جوش فورجینگ نیاز به آزمایش وجود دارد؟
بله، تست کشش، خمش و بررسی چشمی الزامی است
5. حد مجاز قطر میلگرد برای جوش فورجینگ در ضوابط چقدر است؟
معمولا ۱۶ میلی متر به بالا
6. آیا در ضوابط فنی نحوه برش میلگرد اهمیت دارد؟
بله، برش باید صاف، عمود و دقیق باشد.
7. چه شرایطی در ضوابط بازرسی جوش فورجینگ باید رعایت شود؟
بررسی شکل جوش، نبود ترک، قرینگی و تایید دستگاه و اپراتور.
8. آیا در ضوابط اجرایی کارگاهی محدودیت خاصی وجود دارد؟
بله، پوشش محل کار، رعایت فاصله از نقاط بحرانی و تایید ناظر.
9. چه مدارکی طبق ضوابط جوش فورجینگ باید تهیه و نگهداری شوند؟
تاییدیه دستگاه، گواهی اپراتور، گزارش آزمایش، دفتر ثبت و نقشه ساخت.